Αναβλητικότητα! Ναι, μπορείς να τη σταματήσεις! (μέρος 1ο)

Πόσες φορές προσπάθησες να ξεκινήσεις σωστή διατροφή ή άσκηση και σταμάτησες; Να ολοκληρώσεις ένα project που έχεις αναλάβει στη δουλειά και όμως δεν έγινε παρά μόνο τις τελευταίες μέρες με πολύ άγχος; Να φροντίσεις επιτέλους τον εαυτό σου αλλά τελικά δεν το έχεις κάνει ακόμη;

Αναβλητικότητα! Σε “βασανίζει” κι εσένα; Πολλές οι αιτίες ύπαρξης της, που αν τις κατανοήσουμε θα οδηγηθούμε και στην καλύτερη διαχείριση της. Ο Χαλ Χέρσφιλντ, ψυχολόγος στο UCLA Anderson School of Management, έχει αναπτύξει τη θεωρία του παρόντος εαυτού και του μελλοντικού εαυτού. Ο παρών εαυτός δε μπορεί να κάνει κάτι που πρόκειται να απολαύσει ο μελλοντικός εαυτός! Ο εγκέφαλος αρέσκεται στην άμεση ανταμοιβή, όχι σε αυτή που θα συμβεί στο μέλλον. Για παράδειγμα, αναβάλλω να τρέφομαι υγιεινά και σωστά αφού τα αποτελέσματα θα αργήσουν να φανούν. Ο εγκέφαλος χρειάζεται άμεσα μια ανταμοιβή, μια επιβράβευση γι αυτό που πρόκειται να κάνει. Με άλλα λόγια λέγεται «η προτίμηση της στιγμής». Σημαίνει ότι είμαστε προγραμματισμένοι να θέλουμε την άμεση και γρήγορη νίκη και έχουμε την τάση να αποφεύγουμε τη μεγάλη, μακροχρόνια προσπάθεια που συνήθως απαιτούν οι αλλαγές. Εδώ λοιπόν χρειάζεται καλή σύνδεση με τον «μελλοντικό εαυτό» μέσα από συνειδητότητα, αυτογνωσία και συνειδητοποίηση των πραγματικών «θέλω» και των αυθεντικών αξιών του ατόμου. 

Να επιλέξεις συνειδητά να προχωρήσεις σε αυτή την ενέργεια που αναβάλλεις επειδή πραγματικά το θέλεις ή επειδή συνδέεται με κάποια αξία σου (π.χ. συνέπεια, προσφορά, δημιουργικότητα κλπ.). Με αυτόν τον τρόπο θα έχεις πιο δυνατό κίνητρο, το οποίο θα διαρκέσει περισσότερο. Επόμενο βήμα η αλλαγή συμπεριφορών και συνηθειών. Δεν αρκεί μόνο να είναι δυνατό το κίνητρο, χρειάζεται αλλαγή συμπεριφορικών μοτίβων. Να προχωρήσεις σε μικρές συνήθειες και μικρούς στόχους που μπορούν να φέρουν μικρές αλλά άμεσες ανταμοιβές. Για να επαναπροσδιορίσουμε οποιαδήποτε συνήθεια καλό είναι να δώσουμε στον εγκέφαλο μας αυτό που ο Dr Brewer (ψυχολόγος και νευροεπιστήμονας) αποκάλεσε μεγαλύτερη καλύτερη προσφορά (ΒΒΟ). Πρέπει να βρούμε καλύτερη ανταμοιβή από την αναβολή. Ξεκινώντας μια δίαιτα για παράδειγμα, μην σταματήσεις όλα όσα σε ευχαριστούν να τρως. 

Επίσης μπορείς να βάλεις μικρές ανταμοιβές μέσα στην ημέρα (μια βόλτα, μια συνάντηση, ένα ποτήρι κρασί, μια μικρή αγορά που θα σε χαροποιήσει, κλπ.). Με αυτόν τον τρόπο το «σήμα» για άμεση ανταμοιβή θα οδηγήσει σε κινητοποίηση και σε αλλαγή συνηθειών. Μην προσπαθήσεις να κάνεις μεγάλες αλλαγές αμέσως. Κάνε τις αλλαγές σταδιακά. Ένα μικρό βήμα κάθε φορά. Διατήρησε συμπεριφορές ρουτίνας. Μόνο έτσι θα μπορέσουν να παγιωθούν νέοι νευρωνικοί δρόμοι στον εγκέφαλο. Και με αυτόν τον τρόπο θα είναι μικρότερος ο κίνδυνος να ενεργοποιηθεί η αμυγδαλή, μια ομάδα νευρώνων που είναι υπεύθυνοι για τον φόβο και το άγχος. Η ενεργοποίηση της αμυγδαλής θα ωθήσει  σε επιστροφή στη «ζώνη ασφαλείας», σε προηγούμενες δηλαδή δυσλειτουργικές συμπεριφορές και καταγεγραμμένα μοτίβα. Δηλαδή και πάλι θα αναβάλλουμε!

Όλα αλλάζουν και όλα διορθώνονται! Αναγνώρισε την αναβλητικότητα σου, αποδέξου την, αποφάσισε να την αλλάξεις, προχώρησε σε δράση!

 Νανά Συγκούνα, Life and mindset coach